در این صفحه به بررسی مفاهیم کلیدی زنجیره تامین می پردازیم:
زنجیره تامین – Supply chain
زنجیره تامین به مجموعه ای از فرایندها، فعالیت‌ها و ارتباطات بین اعضای مختلف بنگاه ها، (تأمین‌کنندگان،تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و مشتریان) در جریان تولید کالا و خدمت اطلاق می‌شود.
به عبارت دیگر، زنجیره تامین، چرخه زندگی کامل یک محصول از حالت مواد خام تا فروش
نهایی آن است که تامین مواد اولیه برای ساخت یک محصول تا تحویل آن به مشتری نهایی
را پوشش می دهد.
به بیان شفاف تر، برای تولید یک محصول که به مصرف کننده
ی نهایی برسد، شبکه ای از بنگاه ها و نقش‌آفرینان حوزه صنعت و تجارت دست به دست یک
دیگر داده و مواد اولیه ای که از مزارع یا معادن و دیگر منابع دست اول حاصل شده
است، گام به گام به کالا های واسطه ای تبدیل شده و از کارخانه ای به کارخانه ی دیگر منتقل می شود تا محصول نهایی قابل
استفاده برای بازار مصرف باشد.
و به دلیل تاثیرگذاری فرایند زنجیره تامین در نتیجه ی کسب و
کار، مدیریت زنجیره تامین نیز اهمیت زیادی پیدا می کند.
برای اطلاعات بیشتر مقاله ی زنجیره تامین را مطالعه کنید.
مدیریت زنجیره تامین– Supply Chain Management
مدیریت زنجیره تامین یا SCM، به برنامه‌ریزی، کنترل و هماهنگی فعالیت‌ها،
فرایندها، استراتژی ها و منابع در زنجیره تامین محصولات و خدمات اطلاق می‌شود. هدف
اصلی مدیریت زنجیره تامین، بهینه‌سازی جریان مواد، اطلاعات، و سرمایه در طول
زنجیره به منظور افزایش کارایی، افزایش سودآوری، کاهش هزینه‌ها و بهبود سطح خدمات
به مشتریان است.
مدیریت زنجیره تامین درک و
مدیریت نیازها، منابع، ارتباطات و ریسک‌ها در سراسر زنجیره تامین را دربرمی‌گیرد؛ و شامل موارد زیر است:
۱. مدیریت تأمین مواد اولیه: مدیریت تأمین مواد اولیه از تأمین کنندگان تا تحویل آن ها به محل تولید.
۲. برنامه‌ریزی تولید: تعیین نیازمندی‌ها، ظرفیت تولید و تخصیص منابع به منظور تأمین نیازهای بازار.
۳. مدیریت انبار: کنترل سطح موجودی، ردیابی و مدیریت مواد و محصولات در انبارها به منظور کاهش هزینه نگهداری، بهره‌وری بالا، و عدم کمبود موجودی.
۴. بهینه‌سازی جریان توزیع: برنامه‌ریزی و مدیریت فرآیندهای توزیع و جابجایی مواد و محصولات در سراسر زنجیره تامین به منظور توزیع در زمان مناسب و با کمترین هزینه.
۵. مدیریت ریسک‌ها و تأمین پایداری: شناسایی و کنترل ریسک‌ها در طول زنجیره تامین و همچنین تضمین و تامین پایداری منابع و فرآیندها در طول زنجیره تامین.
۶. بهبود عملکرد فرآیندها: استفاده از ابزارها و روش‌های مدیریتی، ارتقاء کارایی و بهبود عملکرد فعالیت‌ها و فرآیندهای زنجیره تامین.
درمجموع مدیریت زنجیره تامین، اداره‌ی فعالیت‌ها و فرآیندهای مرتبط با تأمین کالاها و خدمات از مرحله تأمین مواد اولیه تا خدمات پس از فروش با هدف بهینه‌سازی جریان و مدیریت صحیح منابع و ارتباطات در سراسر زنجیره تامین را شامل می شود.
تامین مالی زنجیره‌ای – Supply Chain Finance
تامین مالی زنجیره‌ای یا SCF، یک رویکرد مالی است که در آن شرکت‌ها از منابع مالی برای بهبود جریان پول یا اعتبار در سراسر زنجیره تامین خود استفاده می‌کنند. در این رویکرد، بانک‌ها یا شرکتهای مالی، منابع مالی را برای برخی از اعضای زنجیره تامین می کنند، به طوری که بتوانند با ورود پول یا اعتبار به یکی از اعضای زنجیره، نیازهای مالی بخشی از شبکه را برآورده کنند.
مدل های تامین مالی زنجیره ای با بهینه سازی سرمایه در گردش از طریق مدیریت سه مولفه حسابهای پرداختنی، حسابهای دریافتنی و موجودی، بر عملکرد شرکت تاثیر میگذارند و امکان دسترسی شرکتهای یک زنجیره تامین را به منابع مالی با هزینه کمتر و سرعت بیشتر فراهم میکند. اصلی ترین مزیتی که از طریق اجرای این طرح به دست می آید کاهش نقدینگی مورد نیاز و آزادسازی حجم زیادی از سرمایه درگیر است که همین امر منجر به بازدهی بیشتر سرمایه گذاری و حداکثرسازی سود سهامداران می شود.
امور لجستیکی– Logistics
لجستیک فرآیند مدیریت و برنامه‌ریزی منابع مورد نیاز و فعالیت‌های مربوط به حمل و نقل، انبارداری و و انتقال کالاها و خدمات در طول زنجیره تامین است.
بنابراین، امور لجستیکی شامل برنامه‌ریزی، استخراج، اجرا و کنترل فعالیت‌های مربوط به حمل و نقل، انبارداری و مشاوره در مورد بهبود فرآیندهای لجستیکی است. این فعالیت‌ها در داخل سازمان و با تعامل با تأمین کنندگان، توزیع کنندگان و مشتریان صورت می‌گیرد تا تأمین منابع، حمل و نقل کالاها و خدمات، با کیفیت بهتری انجام شود.
امور لجستیکی منجر به انتقال و تحویل مواد اولیه و محصولات ساخته شده از تولیدکننده به مصرف کننده می‌شود. این فعالیت‌ها شامل جمع‌آوری، بسته‌بندی، توزیع و ذخیره‌سازی کالاها می‌شود. همچنین، امور لجستیکی بهبود روند حمل و نقل و کاهش هزینه‌ها را در پی دارد. از طریق بهبود مدل‌های مدیریت موجودی، برنامه‌ریزی حمل و نقل و استفاده از فناوری اطلاعات، امکان نظارت و افزایش بهره‌وری لجستیک فراهم می شود.
برنامه ریزی منابع – Enterprise resource planning
برنامه ریزی منابع یا ERPیک سیستم مدیریت منابع سازمانی است که تمامی عملیات و فعالیت‌های سازمان را در یک پایگاه داده متمرکز یکپارچه میکند. هدف اصلی، بهبود کارایی فرآیندهای سازمان، افزایش کنترل و هماهنگی بین بخش‌ها و بهبود اطلاعات مدیریتی است.
سیستم ERP شامل ماژول‌های مختلف است که هر ماژول به یک بخش یا فعالیت خاص در سازمان مربوط می‌شود، مانند ماژول مالی، ماژول مدیریت فروش، ماژول مدیریت تولید، ماژول مدیریت انبار و غیره. این ماژول‌ها با هم همگام می‌شوند و اطلاعات مربوطه را در بین بخش‌ها به اشتراک میگذارند و فرآیندهای تجاری را از ابتدا تا انتها پوشش می‌دهند.
استفاده از این سیستم سبب می‌شود که اطلاعات مرتبط با مشتریان، سفارشات، تولید، حسابداری و غیره در یک پایگاه داده متمرکز ذخیره شده و به صورت لحظه‌ای در دسترس تمامی کاربران مرتبط باشد. همچنین، این سیستم می‌تواند فرآیندهای اتوماسیونی را پشتیبانی، گزارش‌ها و آمارهای مدیریتی تولید، برنامه‌ریزی منابع را بهینه و ارتباطات بین بخش‌ها را تسهیل کند.
هوش تجاری – Business Intelligence
هوش تجاری یا BI به تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات کاربردی در یک سازمان با استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای مربوطه اشاره دارد. هدف از هوش تجاری، تبدیل داده‌های خام به اطلاعات قابل استفاده و سپس به دانشی است که در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و عملیاتی در سازمان ها کمک میکند در واقع به مجموعه فرآیندها، فناوری‌ها و ابزارهایی اطلاق می‌شود که به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا از داده‌ها و اطلاعات خود استفاده کنند و از طریق تحلیل، گزارش‌دهی و همکاری در تصمیم‌گیری‌ها، به بهبود عملکرد کسب و کار برسند.
هوش تجاری برای ارائه دیدگاه‌های جدید و برقراری ارتباط میان داده‌های سازمان، الگوها و روندهای کسب و کار استفاده می‌شود. با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های هوش تجاری، سازمان می‌تواند به سؤالات مدیریتی خود پاسخ دهد، مشکلات و فرصت‌ها را شناسایی کند، ریشه‌یابی کند، پیش‌بینی کند و استراتژی‌های جدید را توسعه دهد.
